Denizde jeopolitik fırtına: Hürmüz gerginliği navlunu vurdu
İsrail ve İran arasında tırmanan tansiyon, küresel deniz taşımacılığında ciddi maliyet artışlarına yol açtı. Hürmüz Boğazı’nın açık olması teknik olarak trafiğin sürmesine olanak tanıyor ancak armatörler bölgeyi “yarı kapalı” olarak fiyatlamaya başladı. Bu da navlun oranlarında ciddi artışlara neden oluyor.
Armatörler artık taşıma ücretlerinin bir kısmını peşin talep ederken, temmuz seferleri esnasında navlun bedelleri yeniden belirleniyor. Özellikle Körfez çıkışlı rotalarda belirsizlik arttıkça, gemi işletmecileri riski fiyatlarına yansıtmaya başladı.
PETROL SİGORTASI ÜÇE KATLANDI, GEMİLER ROTA DEĞİŞTİRİYOR
Yunanistan merkezli Xclusiv Shipbrokers’a göre, Ras Tanura’dan Çin’e ham petrol taşıyan bir VLCC için sigorta maliyeti varil başına 0,25 dolardan 0,80 dolara kadar yükseldi. Aynı şekilde, Ümit Burnu’ndan geçerek Avrupa’ya yönelen tankerlerin yalnızca geçiş maliyeti 600 bin doları buluyor.
LNG piyasasında baskı daha da büyük. Katar ve BAE’nin sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatının tamamı Hürmüz’den geçiyor. Bu hatta yaşanacak bir kesinti, Asya alıcılarını çok daha uzun rotalara mecbur bırakacak, bu da LNG navlun fiyatlarını yukarı taşıyor. Şimdiden Körfez-Japonya hattındaki LNG taşıma ücretleri günlük 110 bin dolara çıktı.
FİZİKSEL ALT YAPI SAĞLAM AMA PİYASA GELECEĞİ FİYATLIYOR
İran cephesi enerji altyapısında bir hasar olmadığını belirtse de, piyasalar olası bir boğaz kapanmasına karşı senaryo oluşturmaya başladı. Uzman modellere göre, Hürmüz’ün sadece iki hafta kapanması dahi piyasadan günlük 6 milyon varil arzı çekebilir. Bu durum, OECD stoklarını altı haftada alarm seviyesine indirir.
Böyle bir senaryo Brent petrolün 90 doları aşmasına yol açabilir, navlun ve sigorta piyasalarında da volatilite daha da artabilir.
KIZILDENİZ’E SIÇRAYAN RİSK, KÜÇÜK TANKERLERE TALEBİ PATLATTI
Gerilim sadece Hürmüz’le sınırlı kalmadı. UKMTO, Kızıldeniz’de insansız araçlar ve hızlı teknelerin tehdit oluşturduğunu açıkladı. Japonya merkezli Mitsui O.S.K. filosuna güvenlik uyarısı gönderirken, bu durum sefer sürelerini uzatıyor, limanlarda kuyruklar oluşmasına neden oluyor.
Rotaların yeniden düzenlenmesiyle birlikte küçük MR tipi tankerlerde talep artışı yaşanıyor. Uzayan güzergahlar, navlunda esnek fiyatlamayı kaçınılmaz kılıyor.
TÜRK ARMATÖRLERİNİN GÖZÜ AKDENİZ’DE AMA PİYASA BEKLENTİSİ ZAYIF
Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde zayıf bir sezon geçiren Türk koster piyasası, şimdi de İsrail-İran geriliminden endişeli. KOSDER Başkanı Hakan Çendik, Hayfa Limanı’na uğrayan gemi sayısının düşebileceğini, bu durumun Akdeniz’de arz fazlasını artıracağını belirtti.
Oras Denizcilik Başkanı Salih Zeki Çakır ise, “Bölgedeki belirsizlik, halihazırda düşük hacimli ticareti daha da zayıflatabilir” derken, MSC Türkiye Genel Müdürü Barış Dilek yakıt fiyatlarındaki artışa dikkat çekti. Özellikle yakıt maliyetinin navlunun içinde en büyük kalem olması, deniz taşımacılığını daha kırılgan hale getiriyor.
KURU YÜK ENDEKSİ HIZLI YÜKSELİYOR
Öte yandan, Baltık Kuru Yük Endeksi son iki haftada yüzde 15’ten fazla yükseldi. ABD-Çin arasındaki ticaret temaslarının etkisiyle artan talep, bu yükselişi tetiklerken, konteyner navlun endekslerinde de yukarı yönlü hareket bekleniyor.
Xeneta Baş Analisti Peter Sand, “Jeopolitik riskler tedarik zincirlerini yeniden tehdit ediyor. Hürmüz’ün kapanması halinde sefer planları baştan yapılacak. Sigorta firmaları ve taşıyıcılar, güvenlik ek ücreti talep etmeye başlayabilir” açıklamasında bulundu.
Ana Sayfa
Foto Galeri
Denizde jeopolitik fırtına: Hürmüz gerginliği navlunu vurdu
