Gemi Personeli

Gemlik'te ikinci kez yapılan ihaleyi Navis Kılavuzluk aldı
Gemlik Bölgesel Hizmet Sahası için dün yapılan ihalede ipi göğüsleyen taraf yüzde 77’lik kamu payı teklifiyle Navis Kılavuzluk oldu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve Türk denizcilik sektörünün en hararetli tartışma konularından biri haline gelen kılavuzluk ve römorkörcülük ihaleleri, Gemlik etabıyla yeni bir virajı aldı. Ağustos ayında yapılan ve rekor kamu payı teklifi nedeniyle sürdürülebilirlik tartışmalarının gölgesinde iptal edilen ilk ihalenin ardından, dün gerçekleştirilen ikinci ihale nefes kesen bir rekabete sahne oldu.

Denizcilik kulislerinden edinilen bilgilere göre, Gemlik Bölgesel Hizmet Sahası için dün yapılan ihalede ipi göğüsleyen taraf yüzde 77’lik kamu payı teklifiyle Kılavuz kaptanlar tarafından kurulan Navis Kılavuzluk oldu. İhalede DEKAŞ yüzde 76 teklif verirken, yeni kurulan Turkuaz adlı şirket yüzde 74 oranında kaldı.

Ağustos ayındaki iptal edilen ihalede yüzde 88’e kadar tırmanan kamu payının, dünkü ihalede yüzde 77 seviyesine gerilemesi, sektörde "rasyonelleşme sinyalleri" olarak yorumlansa da, cirodan devlete ödenecek bu oranın işletmecilik maliyetlerini karşılayıp karşılamayacağı sorusu halen güncelliğini koruyor.

Gemlik ihalesinin sonuçları, Türk Boğazları ve limanlarında son yıllarda değişen ihale rejiminin bir aynası niteliğinde. Hatırlanacağı üzere Ağustos 2025’te yapılan ilk Gemlik ihalesinde Gemlik Kılavuzluk A.Ş., en yakın rakibi DEKAŞ ile arasındaki makası dördüncü turda açarak yüzde 88 gibi astronomik bir kamu payı teklif etmişti. O dönemde DEKAŞ yüzde 60 seviyelerinde kalmış, aradaki bu uçurum ihalenin iktisadi mantığını sorgulatan en büyük etken olmuştu. İhalenin iptal edilmesinin ardından dün tekrarlanan süreçte ise rekabetin çok daha çetin ve dengeli geçtiği görülüyor. DEKAŞ’ın teklifini yüzde 60 bandından yüzde 76’ya çıkarması ve Navis Kılavuzluk un yüzde 77’ye inmesi, tarafların birbirini tarttığı ve maliyet analizlerini "stratejik hakimiyet" hırsıyla birleştirdiği bir tabloyu ortaya koyuyor.

Bu ihale süreci, Türkiye genelindeki diğer hizmet sahalarında yaşanan "kamu payı savaşları"nın sadece bir halkası. Sektörel haber siteleri kaynaklı verilere ve sektör analizlerine bakıldığında, son dönemde yapılan ihalelerde kamu paylarının yüzde 90’lara dayandığı görülüyor. Örneğin, sanayinin kalbi sayılan Kocaeli-3 Bölgesi ihalesinde HAS Kılavuzluk Hizmetleri, yüzde 90 kamu payı teklif ederek tarihi bir rekora imza atmış ve bölgenin işletme hakkını kazanmıştı. Benzer şekilde Nemrut Körfezi’ni kapsayan Aliağa-1 ihalesinde UZMAR, yüzde 89,75’lik rekor teklifiyle rakiplerini geride bırakmış, Aliağa-2 bölgesinde ise Turkuaz Kılavuzluk yüzde 82 kamu payı ile ipi göğüslemişti. Ambarlı bölgesindeki çekişmeli süreçte ise Marin Römorkör, yüzde 87 kamu payı vererek ihaleyi kazanmış, bu oranlar sektörde "bu işin matematiği nasıl tutuyor?" sorularının yüksek sesle sorulmasına neden olmuştu.

İhale süreçlerinin şeffaflığı ve iptal gerekçeleri de sektörün en çok tartıştığı başlıklar arasında yer alıyor. Geçmişte Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun, kılavuzluk ve römorkörcülük yönetmeliğinin bazı maddelerini "rekabeti engelleyici" bularak durdurması, birçok ihalenin iptaline veya ertelenmesine yol açmıştı. İdare, iptal gerekçesi olarak genellikle "kamu yararı" ve "rekabetin tam oluşmaması"nı gösterse de, sektör temsilcileri asıl sorunun "sürdürülemez teklifler" olduğunu savunuyor. Ağustos ayındaki Gemlik ihalesinin iptal edilmesinin arkasında da, yüzde 88’lik oranın, şirketin teknik bakım, personel maaşları ve yatırım giderlerini karşılamasını imkansız hale getireceği endişesinin yattığı konuşulmuştu. Bir işletmecinin kazancının sadece yüzde 12’si (dünkü ihale sonucuna göre yüzde 23’ü) ile milyonlarca dolarlık römorkörleri ayakta tutması, 7/24 hizmet veren kılavuz kaptanların maaşlarını ödemesi ve uluslararası standartlarda güvenlik sağlaması, kağıt üzerinde büyük bir risk olarak duruyor.

Deniz emniyeti, bu yüksek kamu payı oranlarının yarattığı en büyük soru işareti olarak öne çıkıyor. Denizcilik haber sitelerinde yer alan analizlerde, cironun büyük kısmının devlete aktarıldığı bir modelde, firmaların maliyet kısmak için bakım-tutum harcamalarını erteleyebileceği, personel kalitesinden ödün verebileceği veya teknolojik yatırımları durdurabileceği uyarısı yapılıyor. Özellikle İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile İzmit ve Nemrut gibi yoğun trafiğe sahip körfezlerde yaşanacak en ufak bir zafiyetin, çevre felaketlerine yol açabileceği gerçeği, konunun sadece ticari değil, aynı zamanda ekolojik ve stratejik bir güvenlik sorunu olduğunu gösteriyor. Gemlik'te dünkü ihale ile belirlenen yüzde 77'lik oran, önceki yüzde 88'e göre bir nebze daha makul görünse de, yine de dünya standartlarının çok üzerinde bir kamu kesintisine işaret ediyor. Navis'in bu yükün altından kalkıp kalkamayacağı, liman işletmeciliğinden elde ettiği diğer gelirlerle bu hizmeti sübvanse edip etmeyeceği ise önümüzdeki 20 yıllık süreçte netleşecek.

Sonuç olarak, Gemlik’te "zafer" şimdilik Navis'in olsa da, sektördeki büyük resim, firmaların hayatta kalmak için kârlarından vazgeçtiği, çalışan kılavuz kaptanların sefaletle yüzleştiği, devletin ise döner sermaye ve hazine gelirlerini maksimize ettiği bir döneme girildiğini gösteriyor. Kocaeli’den İskenderun’a, Ambarlı’dan Nemrut’a kadar uzanan bu ihale zincirinde kazananlar değişse de, tartışılan "matematiksel imkansızlık" ve "deniz emniyeti riski" değişmiyor. DEKAŞ, Navis ve Turkuaz arasındaki bu kıyasıya yarış, Türk denizciliğinde özel sektörün dinamizmini kanıtlasa da, kamu otoritesinin denetim mekanizmasını ihale sonrasında çok daha sıkı tutması gerektiğini, aksi takdirde "kazananın da kaybettiği" bir senaryonun yaşanabileceğini hatırlatıyor.

Kaynak: Denizhaber.com
Eklenme tarihi: 20.11.2025


	www.gemipersoneli.com		© Gemipersoneli.com - Tüm Hakları Saklıdır. Kullanım Şartları Gizlilik Prensipleri İletişim