AB, hurda için gemilere göz dikti
Dünya gemi filosunun üçte birine sahip olan Avrupa Birliği, 2030’a kadar kritik mineral ihtiyacının yüzde 25’ini geri dönüşümle karşılama hedefini korurken, gemi sökümü bu planın önemli bir parçası olmak üzere.
Avrupa Birliği, sanayinin karbonsuzlaşma hedeflerini hızlandıracak yeni bir hammadde kaynağına yöneliyor; hizmet dışı bırakılan gemiler. Yıllardır Güney Asya’daki düşük standartlı söküm sahalarına giden gemiler, şimdi Avrupa için kritik bir hurda rezervi olarak görülüyor. Brüksel’e göre bu atıl potansiyelin doğru yönetilmesi, hem çelikte hem de kritik minerallerde dışa bağımlılığı azaltacak.
Gemi sökümünde 12 milyon tonluk potansiyel
AB Döngüsel Ekonomi Yasası ile ilgili Açık Kamuoyu Danışma Toplantısı’na sunulan rapora göre, büyüyen ve yaşlanan küresel filoyla Avrupa, ömrünü tamamlamış gemileri yüksek kaliteli çeliğin stratejik bir kaynağı olarak kullanabilir ve AB›nin çelik ve inşaat sektörlerinin karbonsuzlaştırılmasını destekleyebilir.
Sökülecek gemi sayısı 5 kat artacak
Belçika merkezli Gemi Sökümü Platformu, Sandbag ve Tushia Üniversitesi’nin ortak çalışması, önümüzdeki on yılda söküm için gönderilen gemi sayısında beş kat artış olacağını ve 100 milyon tonun üzerinde geri dönüştürülebilir çelik üretileceğini tahmin ediyor. Çeliğin geri dönüştürülmesi, ham üretime kıyasla ton başına yaklaşık 1,5 ton CO2 tasarrufu sağladığından, bu durum önemli emisyon azaltılmasına yardımcı olabilir. Raporda, gemi çeliğinin doğrudan inşaatta yeniden kullanılabileceği, böylece döngüselliğin artacağı ve atıkların azaltılacağı vurgulanıyor.
Sadece %11’i AB içinde dönüştürülüyor
Çalışmalara göre, bir geminin ağırlığının yüzde 70-95’i yüksek kaliteli hurda olarak geri kazanılabiliyor. Ancak Avrupa gemilerinin yalnızca yüzde 1’i AB içinde geri dönüştürülüyor. Bu durum, sanayinin düşük karbonlu üretim atağında önemli bir kapasite açığı yaratıyor. Araştırma, 2032-2036 arasında yılda 700’ün üzerinde geminin hizmet dışı kalacağını öngörüyor. Hurda hacminin 2033’te 12 milyon tona yükselmesi bekleniyor; bu rakam, bugünkü toplam AB hurda tüketiminin yaklaşık yüzde 15’i demek. Çevreci ve güvenli söküm tesislerinin hızla gelişmesi, Brüksel’in politika ajandasındaki en kritik başlıklardan biri.
Avrupa’yı alüminyum hurda endişesi sardı
Kritik mineraller rekabeti, alüminyum hurdasına taşındı. AB Ticaret Şefi Maros Sefcovic’e göre hurda artık “stratejik bir meta” ve yılda 1 milyon tondan fazlası ihracat yoluyla blok dışına sızıyor. Üstelik alüminyum hurdanın ABD’nin birincil metal tarifelerinden muaf olması, fiyat farkı yaratarak Avrupa’dan ABD’ye yönelen akışı hızlandırıyor.
European Aluminium, ABD tarifelerinin Avrupa hurdasını cezbettiğini savunurken; ABD’li Alüminyum Birliği ise Çin’i suçlayarak “hedefli ihracat kontrolleri” talep ediyor. Hurdanın kıymeti, AB sanayisinin dönüşümüyle doğrudan bağlantılı. Avrupa, 2030’a kadar kritik mineral talebinin yüzde 25’ini geri dönüşümle karşılamayı hedefliyor. Alüminyum, yeniden eritildiğinde birincil üretimin yalnızca yüzde 5’i kadar enerji gerektirdiği için düşük karbonlu üretimin merkezinde yer alıyor. Ancak bölgenin birincil alüminyum üretimi 2011’den bu yana yüzde 25 geriledi; yüksek enerji fiyatları nedeniyle birçok izabe tesisi kapandı. Bu da hurdayı AB için temel hammadde haline getirdi. Buna rağmen geri dönüşüm fırınlarının yüzde 15’i, yeterli besleme olmadığı için atıl durumda.
Hurda akışındaki eğilimler AB’yi daha da zorluyor. Project Blue, Avrupa’nın AB dışına hurda ihracatının 2018–2024 arasında yıllık yüzde 8,9 arttığını hesaplıyor. ABD tarafında ise Temmuz verileri, Almanya ve İspanya’dan sevkiyatların yükseldiğini gösteriyor. Çin ise yükselen yeni rakip. 2020’de düşük kaliteli hurda yasaklarını geri çeken Pekin, ithalatını hızla artırdı. Çin’in talebinin daha da büyümesi ve geri dönüşüm kapasitesini 2027’de 15 milyon ton/yıla çıkarma hedefi, küresel rekabeti sertleştiriyor.
Ana Sayfa
Foto Galeri
AB, hurda için gemilere göz dikti
