Üye girişi

Menü

İçerik

‘Deniz İş Kanunu’ nu iyi bilelim…
Gemicilerimizin istihdamında, karşılıklı hakların tespitinde ve nihayet iş akitlerinin yapılmasında temel referans Deniz İş Kanunu 'muzdur. Uygulaması hakkaniyet prensiplerine dayalı yapıldığı sürece oldukça koruyucudur. Kamarotundan Aşçısına, silicisinden Başmühendisine, Miçosundan Kaptanına… Her gemi adamının çanta ya da bilgisayarında bulunması, devamlı göz önünde bulundurulması gereklidir. Uzun uzun bu sitede iş kanununun yazılmasını yersiz buluyorum. Zira idareye (devlete) ait sitelerde bulunup indirilebilir veya deniz malzemesi satan işyerlerinden satın alınabilir.

DENİZ İŞ KANUNU 'nu görmek içn TIKLAYINIZ

Burada bahis konusu yapacağım gemicilerimiz için önemli olan ve muhakkak bilinmesi gereken, 14, 15, 16, 17, 21, 23, 24, 25, 28, 29 uncu maddelerdir. Bu maddeler genel olarak gemicinin haklarını belirler.

Son günlerde gemicilerimizin karşılaştıkları iki önemli konu; ücretlerin ödenmesi ve yeterli kumanyanın tedarikinde aksaklıklar olduğudur.

Ücretlerin ödenme şekli 29 ncu maddede belirtilmiş olup sözleşmenizde belirtilmemişse hak edilen günler veya ayı takip eden bir ay içinde ödenir. Yani tamamlanan ayın ücreti takip eden ayın sonuna kadar ödenmelidir. Tedarik edilen kumanyanın yetersizliğinin belirlenmesi oldukça zor olmakla beraber herhangi bir anlaşmazlık vukuunda irsaliye veya faturalar delil olarak gösterilebilir.

Bu iki konu sözleşmenin gemi adamı tarafından haklı olarak bozulmasının temel ve en önemli sebepleridir. Dolaysıyla gemicimiz bu şartlar oluşmadan iş akdini fesih yoluna gitmemeli ve fakat şartlar oluşmuşsa da bekleyip ömrünün bir parçasını heba etmemelidir. Yaşadıklarım kadarıyla gemicimizin az da olsa karnı doyduğu sürece sadece ücretinin ödenmesi problemi kalıyor. İçinde Allah korkusu değil sevgisi olmasını dilediğim işverenlerimizin ücretlerin ödenmesi konusunda daha hassas davranmalarını ayrıca dilerim.

Sözleşmenin haklı olarak feshi veya sözleşmedeki hizmet süresinin doldurulmasını takiben işten ayrıldıktan sonra kalan alacakların tahsili konusu bir diğer önemli konu haline gelmiştir. Maalesef üzülerek izah etmek durumundayım. Bu konu da işverenimizin vicdanına terkedilmiştir. Zira gemicinin haksız olarak sözleşmesini tek taraflı fesih etmesi halleri dışında hangi sebeple olursa olsun hakedişler gemiden ayrılma günü ve nakden ödenmelidir.

Bu maalesef genelde böyle olmamakta, navlun ya da navlunların alınması beklenmekte ya da hiç ödenmemektedir. Gemici olarak yapılması gereken hukuka müracaat etmektir. Ancak bunun için sözleşmeniz ve gemiden ayrılış ordinonuz, aldıysanız hizmet belgenizle bir avukata başvurmanız gerekir.

Hep hukuku tavsiye ederiz, ancak masraflı ve geç tecelli eden adaletimiz nedeniyle de zaman alıcı ve yıpratıcıdır. Önce icra yoluna gider, icra işlemlerinin harcını alamadığınız alacaktan, peşin ödersiniz, işveren ya da avukatı borca itiraz eder, icra işlemleri durur. Ardından iş mahkemesine dava açarsınız, bu dava en az iki yıl devam eder ve sonunda alacağınız mahkemece karara bağlanarak tescil edilir, icra işlemlerine kaldığı yerden devam etmek için kararı mahkemeden yine peşin ödenen harç karşılığı alırsınız, icra dairesine teslim edersiniz. İcra dairesi de bu karar doğrultusunda borçludan mal beyanı ister, bulabilirseniz, menkul değerlerini haczeder, yoksa gayrimenkul beyanında bulunur ve şirket olduğu için yasalarımızın koruması altında olduğundan, şirketin iflasını talep etmesini bekler ya da gücünüzün yetmesi mümkün olmayan harçlarla, beyan edilen gayrimenkulün satışını istersiniz.

Görüldüğü gibi gemicilikten daha zor bir yol. Alacağınız yapacağınız masrafları karşılamadıkça bu yolu tavsiye etmem. En iyisi yukarıda da bahsettiğim gibi otuz gün içinde ücretinizin ödenmemesi halinde gemiden ayrılmanız ve yeni bir işe bakmanız.

Ücret ödemeyen firmaları sıkı takip ediniz ve gitmeyiniz. Özellikle zabitan dışındaki gemicilerimizin bu konuda daha dikkatli olmaları gerekmektedir. Ancak bu arada ücretlerini gecikmeli de olsa ödeyen, kimsenin alacağının kalmadığı, DÜRÜST, TEMİZ, İNSAN HAK VE EMEĞİNE SAYGILI şirketlerimizin de hakkını yemeyelim.

Allah insan olduğumuzu unutturmasın, hayırlı ve sağlıklı günler dileğimle.

Uykpt/Yaşar DERİN